Προστασία των ακτών από τη διάβρωση - Δύο λύσεις

Το Παράκτια διάβρωση είναι ένα πρόβλημα που πλήττει τις ακτές και τις παραλίες μας: για την αντιμετώπιση του φαινομένου, οι ΗΠΑ και οι Κάτω Χώρες έχουν αναπτύξει καινοτόμα συστήματα για την καταπολέμηση της αδιάκοπης δράσης της θάλασσας και την προστασία των ακτών.

Παράκτια διάβρωση - Σκληρή θάλασσα έπληξε την ακτή στο Brough Head, 10 μίλια νότια του John O' Groats στη βορειοανατολική ακτή της Σκωτίας. — Παράκτια διάβρωση στη βόρεια ακτή της Σκωτίας | Πηγή εικόνας: Στοιχεία Envato

Η διάβρωση των ακτών αποτελεί μείζον πρόβλημα για την Ιταλία, καθώς η χώρα διαθέτει 7500 χιλιόμετρα ακτογραμμής. Οι παλίρροιες και τα ρεύματα αφαιρούν καθημερινά υλικό από τις ακτές, απαιτώντας δαπανηρά και μη μόνιμα μέτρα αναπλήρωσης (προσθήκη άμμου στον πυθμένα): μόνο στην Emilia-Romagna, 19 εκατομμύρια ευρώ επενδύθηκαν το 2022 για τη συντήρηση μόλις 11 χιλιομέτρων ακτογραμμής, μετακινώντας 1,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα άμμου. Άλλα πιθανά μέτρα περιλαμβάνουν τη χρήση κυματοθραυστών, συχνά κατασκευασμένων από σκυρόδεμα ή μεγάλους βράχους, οι οποίοι μπορούν να μειώσουν τη δύναμη των κυμάτων που πλήττουν την ακτή.

Η προστασία των ακτών από τη διάβρωση των ακτών αποτελεί επομένως σημαντικό ζήτημα. Η θάλασσα μπορεί να απειλήσει όχι μόνο τουριστικές παραλίες, αλλά και κατοικημένες περιοχές, όπως στην περίπτωση της περιοχής North Cove (ΗΠΑ) ή εκτεταμένες πεδινές περιοχές όπως οι ολλανδικές ακτές. Και οι δύο κοινότητες αναζήτησαν εναλλακτικές λύσεις πέρα από την απλή αναπλήρωση και επομένως αποτελούν ενδιαφέροντα παραδείγματα.

Ένας άνθρωπος ενάντια στον Ειρηνικό: Πώς ο David Cottrell έσωσε την παραλία Washaway Beach

Η περιοχή North Cove, μια αγροτική κοινότητα στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, είναι επίσης γνωστή ως "παραλία Washaway" λόγω της σοβαρής διάβρωσης των ακτών που προκαλούν οι χειμερινές καταιγίδες και οι παλίρροιες του Ειρηνικού Ωκεανού.

Στο παρελθόν, η θάλασσα έχει ανακτήσει έως και 30 μέτρα ακτογραμμής ετησίως λόγω ανθρώπινης παρέμβασης, όπως η κατασκευή ενός φράγματος στον ποταμό Κολούμπια, η οποία μείωσε την ποσότητα των ιζημάτων που μεταφέρονται στην ακτή, καταστρέφοντας σπίτια και άλλα κτίρια, όπως έναν φάρο και μέρος μιας βάσης της ακτοφυλακής.

Ένα από τα σπίτια που κατέρρευσαν πρόσφατα στον Ειρηνικό Ωκεανό στην παραλία Washaway στην Πολιτεία της Ουάσινγκτον. — Παράκτια διάβρωση Παραλία Washaway | Πηγή εικόνας: Wikimedia Commons

Λόγω της χαμηλής οικονομικής σημασίας της κυρίως γεωργικής και αραιοκατοικημένης περιοχής, οι ομοσπονδιακές αρχές επέδειξαν μικρή δέσμευση στην καταπολέμηση του Ειρηνικού τις τελευταίες δεκαετίες, αποφεύγοντας δαπανηρές υποδομές και αφήνοντας συχνά την πρωτοβουλία σε ιδιώτες.

Ο David Cottrell, ένας αγρότης που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο North Cove και έχει σπουδάσει μαθηματικά, ίδρυσε το 2016 με τη βοήθεια της συζύγου του Connie Allen μια οργάνωση με την ονομασία WECAN (Willapa Erosion Control Action Now), στην οποία συμμετέχουν πλέον τοπικοί φορείς, πολίτες, ακόμη και απόγονοι της φυλής Shoalwater Bay.

Η ιδέα του Cottrell ήταν να δημιουργήσει "τεχνητά αναχώματα" από βότσαλα βασάλτη στις παράκτιες περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο από τις παλίρροιες, ένα σύστημα που χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για την καλλιέργεια οστρακοειδών και την αλιεία: Οι κατασκευές αυτές μπορούν να μειώσουν τη δύναμη των κυμάτων που χτυπούν τις παραλίες και ταυτόχρονα να συγκρατήσουν την άμμο, αποκαθιστώντας τους αμμόλοφους που κανονικά παρασύρονται από τα ρεύματα.

Το έργο έχει παρουσιάσει ελπιδοφόρες εξελίξεις με την πάροδο των ετών, οι οποίες παρακολουθούνται από το Τμήμα Οικολογίας της Πολιτείας της Ουάσινγκτον: Παρά την αρχική μεγάλη επένδυση, οι κατασκευές φαίνεται να αντέχουν στις καιρικές συνθήκες και μπορούν να συντηρούνται από τους ίδιους τους πολίτες με μικρό κόστος, με παρακολούθηση των ροών κάθε εποχή και βελτιώσεις όπου χρειάζεται.

Δυστυχώς, ο Cottrell δεν θα ζήσει για να δει τις μελλοντικές εξελίξεις του έργου του: Έφυγε από τη ζωή τον Ιούνιο του 2023 μετά από ατύχημα με ποδήλατο.

Zandmotor, το ολλανδικό σχέδιο για την προστασία της ακτής Delfland

Στις Κάτω Χώρες, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφίας και των μεγάλων εκτάσεων "κλεμμένης" γης κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, η προστασία των ακτών αποτελεί πολύ πιο πιεστικό ζήτημα. Ένα από τα έργα που χρηματοδοτούνται από το Rijkswaterstaat, το Υπουργείο Υποδομών και Διαχείρισης Υδάτων, είναι το λεγόμενο Zandmotor ("κινητήρας άμμου") στην ακτή Delfland.

Το 2011, μια τεράστια ποσότητα άμμου που βυθίστηκε από την ακτή εναποτέθηκε πάνω από τις παραλίες που έπρεπε να προστατευθούν, δημιουργώντας μια χερσόνησο σε σχήμα γάντζου. Η ιδέα πίσω από αυτό το έργο είναι να δημιουργηθεί μια απόθεση με ποσότητα ιζήματος ισοδύναμη με 20 ετήσιες αναπληρώσεις, σε μια θέση που επιτρέπει στα ρεύματα και τους ανέμους να κατανέμουν την άμμο με την πάροδο των ετών, προστατεύοντας παράλληλα την ακτή από τα κύματα της Βόρειας Θάλασσας.

Zandmotor, Η Sand Motor στη Χάγη — Η λιμνοθάλασσα που δημιουργήθηκε από το Zandmotor έγινε γρήγορα τουριστική ατραξιόν, ιδίως για τους τοπικούς kitesurfers. | Πηγή εικόνας: Denhaag.com

Η χερσόνησος εκτείνεται 1 χλμ. μέσα στην ανοιχτή θάλασσα και περίπου 2 χλμ. κατά μήκος της ακτής, με μέγιστο ύψος 5 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Εντός της χερσονήσου, μια μικρή λίμνη εξασφαλίζει την κανονική αποστράγγιση των υπόγειων υδάτων, η οποία διαφορετικά θα παρεμποδίζονταν από τη δομή.

Μια αρχική μελέτη που ολοκληρώθηκε το 2016 έδειξε την αποτελεσματικότητα της προστασίας της ακτής από τη διάβρωση ή τις πλημμύρες και τη δημιουργία ενός νέου ενδιαιτήματος για την τοπική χλωρίδα στη λιμνοθάλασσα που δημιουργήθηκε πίσω από τους αμμόλοφους.

Οι πιθανοί κίνδυνοι για την κολύμβηση παρακολουθούνται με την πάροδο των ετών, δεδομένων των αλλαγών στα θαλάσσια ρεύματα κοντά στη χερσόνησο, και έχουν παρατηρηθεί αποθέσεις άμμου τόσο βόρεια όσο και νότια της δομής.

Η αρχική εκτίμηση των 20 ετών θα δικαιολογούσε ήδη τη μεγάλη επένδυση των 70 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία είναι πολύ υψηλότερη από τα συνήθη μέτρα αναπλήρωσης- ωστόσο, η παρουσία 95 % άμμου πέντε χρόνια μετά τις αρχικές εργασίες υποδηλώνει ότι η παρέμβαση θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη περισσότερο.